Καρλ Μαρξ: 9 σημεία οπτικής και κριτικής


Μαθήματα Αυτομόρφωσης: Καρλ Μαρξ 


Λίγα λόγια για τα μαθήματα αυτομόρφωσης...

Το κατεστημένο σύστημα παιδείας, αυτό που σήμερα ονομάζεται δημόσια κρατική εκπαίδευση, επιβάλλει τη διαμόρφωση προσωπικοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες του αστικού κράτους, προωθώντας αρχικά τα πατριωτικά στερεότυπα και εν συνεχεία εκπαιδεύοντας με τέτοιο τρόπο, ώστε να ''δημιουργήσει'' εργαζόμενους, που θα απορροφηθούν από τον καπιταλιστικό ιστό της παραγωγής και της κατανάλωσης. Έτσι, αποτελεί έναν θεσμό συγκροτημένο σε περιεχόμενο και μορφή, ώστε να αναπαράγει το υφιστάμενο καθεστώς κυριαρχίας, εκμετάλλευσης και ανταγωνισμού. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, η επιθυμία για γνώση και η ανάγκη για απελευθέρωση από τους υπάρχοντες εκπαιδευτικούς θεσμούς, μας οδήγησε στη δημιουργία των μαθημάτων αυτομόρφωσης.

Σκοπός μας είναι η συλλογική έρευνα από τα κάτω προκειμένου να δημιουργηθούν νέες δομές μετάδοσης της γνώσης, η αποδέσμευση από στεγανά και μισαλλοδοξίες και η αντίσταση στην εκπαιδευτική αλλοτρίωση. Έτσι, τα μαθήματα αυτομόρφωσης συνιστούν μια συλλογική, απελευθερωτική διαδικασία, απέναντι στη θεσμισμένη  ιεραρχική σχέση ''δασκάλου- μαθητή'', φιλοδοξώντας να συμβάλλουν στην όξυνση της κριτικής σκέψης του ατόμου απέναντι στην πνευματική υποταγή του σε εξουσιαστικά δόγματα. Ειδικότερα είναι μια προσπάθεια αντιπαράθεσης με τον κρατικό θεσμό στην μικρή κλίμακα, ενώ κυρίως είναι μια δράση τόσο κριτικής και αμφισβήτησης της κυρίαρχης γνώσης, όσο και επανανοηματοδότησης και ανασύνθεσης της γνώσης από όσους συμμετέχουν.

Στόχος μας είναι η γνώση να πηγάζει και να μεταδίδεται από όλους εμάς τους από κάτω, ανάλογα με τις ανάγκες και τις αναζητήσεις μας, σπάζοντας την αυθεντία των ειδικών, το επιστημονικό αλάθητο του ακαδημαϊσμού και το μονοπώλιο της εκπαίδευσης από την εξουσία με όλους τους περιορισμούς που αυτή βάζει. Θεωρούμε ότι είναι μια διαρκής και εξελισσόμενη διαδικασία που με την ενεργητική συμμετοχή όλο και περισσότερο ανθρώπων, όχι μόνο μπορεί να εμπλουτίσει το πεδίο της γνώσης που αφορά τους καταπιεσμένους και εκμεταλλευόμενους, να διευρύνει τη δυνατότητα για δημιουργία ενός νέου θεσμού παιδείας, αλλά και να καταστήσει τη γνώση ως ένα ακόμη απελευθερωτικό μέσο.

Άνθρωπος και ζώο

Εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, έχει κυκλοφορήσει σε μετάφραση της Ελένης Βαχλιώτη και από τις εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, το βιβλίο του Mark Rowlands, «Ο Φιλόσοφος και ο Λύκος: Τι μας διδάσκει η Άγρια Φύση για την Αγάπη, το Θάνατο και την Ευτυχία». Όταν ο Mark Rowlands ήταν 27 ετών, λέκτορας στη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, αγόρασε ένα κουτάβι λύκου. Αυτή ήταν η αρχή μιας σχέσης καθοριστικής για τη ζωή του φιλοσόφου και καταλυτικής στη διαμόρφωση της σκέψης του. Το βιβλίο αρχίζει με την εξουθενωτική ενεργητικότητα του Μπρένιν όταν ήταν κουτάβι και τελειώνει με τον θάνατό του, 11 χρόνια αργότερα. Πρόκειται για την εντυπωσιακή μαρτυρία μιας φιλίας που ξεπέρασε τα όρια των διαφορετικών ειδών και συγχρόνως για μια συγκλονιστική ανάλυση της χαράς, της δύναμης και της ουσίας της ανθρώπινης φύσης.



Μύθοι και πραγματικότητα στην εκφορά του εξουσιαστικού λόγου: Ανομία


του Αργύρη Αργυριάδη

«Δεν θα επιτρέψουμε στις δυνάμεις της ανομίας και του χάους, να ανακόψουν την πορεία της χώρας προς την ανάκαμψη» Ν. Δένδιας


Μια από της δυνατότητες της εξουσίας λόγο της ισχύος της, είναι η δημιουργία νοημάτων ή καλύτερα επανα-νοηματοδότησης με στόχο την συμμόρφωση. Αυτό συμβαίνει συνεχώς στην εκφορά του κυριάρχου λόγου διαμέσου νεολογισμών, λεκτικών αλμάτων ή άλλων νοηματικών ιδεολογικών χειρισμών.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την λέξη ανομία η οποία κατ’ εξακολούθηση έρχεται να περιγράψει το σύγχρονο καθεστώς έκτακτης ανάγκης και να ταυτοποιήσει ως εσωτερικό εχθρό τους παρεκκλίνοντες, δηλαδή όσους αντιστέκονται. Η νομιμότητα ως εκφορά του λόγου έρχεται να παρουσιάσει το αλλότριο - το διαφορετικό και να το ποινικοποιήσει προσδιορίζοντας το προσχηματικά ως άνομο με στόχο την επίτευξη της μη κανονικότητας που ενεργοποιεί το καθεστώς εξαίρεσης.

Μια κριτική στο κυρίαρχο επιστημονικό παράδειγμα


Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τη συλλογικότητα "Μαύρο Πιπέρι" και καταπιάνεται με ένα ζήτημα που με απασχολεί έντονα. Δημοσιεύσεις με θέμα την κριτική της σύγχρονης επιστήμης υπάρχουν ήδη σε αυτό το blog εδώ (1,2,3). Θα ακολουθήσουν και άλλες με την ίδια θεματική. Στόχος είναι να ξεκινήσει ένας πραγματικός διάλογος που μέχρι σήμερα δυστυχώς δε μπορεί να γίνει. Οι περισσότεροι φίλοι αντιμετωπίζουν αυτές τις θέσεις με τρομακτική λεκτική βιαιότητα, είναι από την πρώτη στιγμή επικριτικοί και αφοριστικοί. Επιμένω όμως στο θέμα γιατί θεωρώ την ιδεολογία της σύγχρονης επιστήμης την πλέον αχαρτογράφητη περιοχή της θεωρίας και ίσος τον ισχυρότερο εχθρό όχι μόνο του επαναστατικού κινήματος αλλά και της ίδιας της ανεξάρτητης σκέψης. Περιμένω κείμενα, κριτικές, σχόλια και δεσμεύομαι ότι όλα θα δημοσιευτούν. 

Η κοινωνία ενάντια στο κράτος

του pierre clastres


Οι πρωτόγονες κοινωνίες είναι κοινωνίες χωρίς κράτος: αυτή η πραγματολογική κρίση, σωστή καθεαυτή, υποκρύπτει στην πραγματικότητα μια γνώμη, μια αξιολογική κρίση, η οποία κλονίζει παρευθύς τη δυνατότητα να συσταθεί μια πολιτική ανθρωπολογία ως αυστηρή επιστήμη. Αυτό που στην ουσία δηλώνεται είναι ότι οι πρωτόγονες κοινωνίες στερούνται κάτι -το κράτος- το οποίο, όπως και σε κάθε άλλη κοινωνία -τη δική μας, λόγου χάρη- τους είναι απαραίτητο. Επομένως, οι κοινωνίες αυτές είναι λειψές, δεν είναι εντελώς αληθινές κοινωνίες -δεν είναι εκπολιτισμένες- υπάρχουν βιώνοντας, οδυνηρά προφανώς, μια έλλειψη -την έλλειψη του Κράτους- την οποία πασχίζουν, μάταια πάντα, να καλύψουν. Περισσότερο ή λιγότερο συγκεχυμένα, αυτό ακριβώς λένε τα χρονικά των περιηγητών ή οι εργασίες των ερευνητών: δεν μπορούμε να σκεφθούμε την κοινωνία χωρίς το κράτος, το κράτος είναι το πεπρωμένο κάθε κοινωνίας. Η προσέγγιση αυτή προδίδει μια προσκόλληση εθνοκεντρικού χαρακτήρα ασυνείδητη τις περισσότερες φορές και γι' αυτό ιδιαίτερα αμετακίνητη. Το άμεσο, αυθόρμητο σημείο αναφοράς είναι, αν όχι αυτό που γνωρίζουμε καλύτερα, πάντως αυτό που μας είναι πιο οικείο. Πράγματι, καθένας μας φέρει μέσα του, εσωτερικευμένη σαν την πίστη του πιστού, τη βεβαιότητα ότι η κοινωνία υπάρχει για το κράτος. Πώς λοιπόν να συλλάβουμε την ίδια την ύπαρξη των πρωτόγονων κοινωνιών, όχι σαν κάποιου είδους "αποπαίδια" της παγκόσμιας ιστορίας, σαν αναχρονιστικές επιβιώσεις ενός μακρινού σταδίου που οπουδήποτε αλλού έχει προ πολλού ξεπεραστεί; Αναγνωρίζει κανείς εδώ το άλλο πρόσωπο του εθνοκεντρισμού, τη συμπληρωματική του πεποίθηση ότι η ιστορία είναι μονόδρομη, ότι όλες οι κοινωνίες είναι καταδικασμένες να ενταχθούν σ' αυτή την ιστορία και να διατρέξουν τα στάδια εκείνα, που από την αγριότητα οδηγούν στον πολιτισμό. "Όλοι οι πολιτισμένοι λαοί υπήρξαν άγριοι", γράφει ο Raynal. Όμως η πιστοποίηση μιας πρόδηλης εξέλιξης δεν μπορεί να θεμελιώσει ένα δόγμα το οποίο, προσδένοντας αυθαίρετα το καθεστώς του πολιτισμού στον πολιτισμό του κράτους, ορίζει το κράτος ως απαραίτητο πέρας κάθε κοινωνίας. Μπορούμε τότε να αναρωτηθούμε τι έχει καθηλώσει τους τελευταίους λαούς που εξακολουθούν να είναι άγριοι.